De schaduw van Congo

>

R.I.P. Teletekst

Pagina 888

Sommige mensen zijn nogal recht voor de raap. Het maakt ze niet meteen sympathieker. “Werk jij in een bibliotheek? Bestaan die dan nog?” Gefronste wenkbrauwen, verbaasde blik. Een zucht als antwoord. Mijn incasseringsvermogen is recht evenredig met het aantal leeszaalbezoekers. Hoe zou Don Quichot zich gevoeld hebben toen hij ontdekte dat hij tegen windmolens vocht? Snelde hij op zijn strijdros Rocinante naar de dichtstbijzijnde lokale bibliotheek om enig opzoekwerk naar de transformatie van reuzen te verrichten?

Bibliotheken bestaan gelukkig nog, teletekst niet meer. Het was een medium dat ten dode opgeschreven was in het digitale tijdperk. Daarvoor hoefde je geen ziener of bibliothecaris te zijn. De BRT — of was het toen al VRT? — lanceerde het medium in mei 1980. Zes jaar nadat moederschip BBC met Ceefax gestart was. In de hoogdagen werden de berichten op teletekst dagelijks door meer dan een half miljoen mensen bekeken. Zesendertig jaar later wordt de stekker er in navolging van de meeste andere televisiezenders definitief uitgetrokken. Tot het einde van het jaar blijven de pagina’s nog toegankelijk maar worden er geen nieuwe berichten meer opgeladen. Een stille dood noemen ze dat. 

Ik was nog een van de dertienduizend mensen die teletekst als app gedownload hadden. Al moet ik wel eerlijk toegeven dat ik het op mijn smartphone maar heel zelden gebruikte. Er zijn veel snellere apps voor het weerbericht, de sportuitslagen of een overzicht van de tv-programma’s. Alleen als mijn mobieltje plat was, dan keek ik nog wel eens op het tv-scherm. De kleuren en de pagina’s herkende ik meteen. Het was als het weerzien van een oude vriend. Een kortstondige opflakkering, maar even snel weer vergeten. 

Het voordeel van dit analoge artefact was duidelijkheid en weinig ballast. De informatie die je zocht werd clean en sec gepresenteerd. Je werd niet afgeleid door randnieuws, en als je dat wel wou, kon je op pagina 499 terecht. Simpliciteit en doeltreffendheid uit de oude doos. Het is dus niet geheel verbazend dat er nog brave zielen zijn die teletekst willen redden. Ze doen dat via campagnes op sociale media. En zo bereiken ze de vaste gebruikers van hun favoriete ouderwetse nieuwskanaal uiteraard niet. R.I.P. Teletekst. Dat is de harde realiteit 2.0. Alleen ondertitels blijven bestaan.
Column geschreven in opdracht van VVBAD en oorspronkelijk gepubliceerd in META: Tijdschrift voor Bibliotheek en Archief, 2016 (5)